Gdzie występują złoża ropy naftowej?
Gdzie występują złoża ropy naftowej? Ropa naftowa – płynne złoto przemysłu wydobywczego jest cieczą o barwie najczęściej ciemnobrunatnej i charakterystycznym, ostrym zapachu. Nie rozpuszcza się w wodzie i jest cieczą palną. Stanowi podstawowy surowiec przemysłu petrochemicznego, który przetwarza ją na benzynę, naftę, oleje i smary, parafinę, asfalt, mazut, wazelinę i wiele różnorodnych materiałów syntetycznych.
Jak powstawała ropa naftowa?
Aktualnie funkcjonują dwie odrębne teorie na temat tego, w jaki sposób utworzyła się ropa naftowa. Teoria zwana nieorganiczną przekonuje, że substancja ta powstała w czeluściach Ziemi na skutek wielu różnych reakcji chemicznych. Teoria druga wskazuje na organiczność ropy. Wytworzyła się z zalegających szczątków organizmów pochodzenia zwierzęcego i roślinnego. Organizmy te miałyby gromadzić się w osadach morskich, by z czasem przekształcić się w gaz ziemny i ropę naftową. Na powstawanie złóż miały wpływ ciśnienie oraz temperatura, a także bakterie i substancje radioaktywne. Proces ten trwał przez kilka okresów geologicznych.
Ropa naftowa napędza przemysł/przemysł napędza wydobycie ropy
Zalety ropy naftowej poznano już w starożytnym świecie, chociaż je pozyskiwanie na większą skalę zaczyna się w średniowieczu. Wykorzystywano ją w wielu różnych celach: stosowano do balsamowania zwłok, do oświetlenia, nasączano nią strzały oraz dzidy i zapalano, używana była w lecznictwie. Wydobywano ją ówcześnie za pomocą płytkich otworów lub zbierano w miejscach gdzie stanowiła roponośną warstwę w ziemi. Wszyscy znamy z lekcji historii datę 1854, kiedy to Ignacy Łukasiewicz polski farmaceuta i przedsiębiorca zapalił pierwszą lampę naftową. Ten pionier przemysłu naftowego założył pierwszą na świecie kopalnię ropy naftowej. Jako pierwszy na świecie dostrzegł i wykorzystał potencjał tej kopaliny na skalę przemysłową. Była to też pierwsza kopalnia, gdzie wydobywano ropę w sztolni. Pierwszy szyb naftowy został wywiercony w 1859r. w Pensylwanii w USA. Oba te zdarzenia uznaje się za początek światowego przemysłu wydobycia ropy naftowej, którą zaczęto pozyskiwać również w Kanadzie, Rosji, Indiach, Rumunii czy Indonezji.
Ropa naftowa w XX wieku
Początek XX wieku to czas intensywnego pozyskiwania ropy naftowej. Dane statystyczne mówią, że jeżeli w roku 1913 wydobywano 54mln to już tuż przed II wojną światową było to 300 mln ton. Złoża ropy naftowej odkrywano w amerykańskim Teksasie i Kalifornii, na terenie Meksyku, w Związku Radzieckim czy Wenezueli. Niewiele zmienia się po wojnie, eksploracja złóż ropy naftowej pozostaje w USA posiadającym 60% udziału w rynku, Związek Radziecki intensywnie pragnie konkurować ze światem zachodu, Wenezuela i Meksyk nieustannie szukają nowych lokacji złóż. Cały świat skupia się na poszukiwaniu tego surowca obserwując błyskawiczny rozwój środków transportu i gałęzi przemysłu, dla których ropa naftowa jest podstawowym paliwem i surowcem jednocześnie. Rozwija się energetyka, przemysł chemiczny, motoryzacyjny i lotnictwo. Podejmowane wówczas próby eksploracji doprowadziły do odkrycia złóż na Bliskim Wschodzie, w Afryce, w Zatoce Meksykańskiej, na wodach Morza Północnego. Pełne zaangażowania poszukiwanie otwiera nowe złoża w Związku Radzieckim oraz Chinach.
Najwięksi producenci ropy naftowej
Przez długie lata w wydobyciu ropy naftowej prym wodziły dwa kraje: Rosja i Arabia Saudyjska, kontrolując w ten sposób rynek wydobywczy, łącznie należała do nich 1/4 rynku. Aktualnie na pierwszym miejscu znajdują się USA za sprawą eksploracji zasobów łupków, do nich należy 21,5% całego rynku. Na drugim miejscu wciąż znajduje się Arabia Saudyjska a na trzecim Rosja. Wydobycie złóż ropy naftowej prowadzą z sukcesami Kanada, Irak, Iran, Chiny, Emiraty Arabskie, Kuwejt i Brazylia. W Polsce wydobyciem ropy naftowej zajmują się trzy duże podmioty. Łącznie rocznie pozyskują ok. 5 mln ton tego surowca. W naszym kraju złoża nie należą do obfitych, zasoby te określa się na dwa miliony ton. Roponośne złoża znajdujące się w Krośnieńsko-Jasielskim Zagłębiu Naftowym uznaje się za wyczerpane, niewielkie ilości pozyskuje się jeszcze koło Bochni. Nieco bardziej obfite złoża dostępne są w północno-zachodnich obszarach kraju na Pobrzeżu Bałtyckim w okolicach Kamienia Pomorskiego i Rozewia. To dlatego polskie firmy operują przede wszystkim na terenie Norweskiego Szelfu Kontynentalnego.
Wszyscy uczestnicy rynku eksploracji złóż ropy naftowej mają świadomość, że zasoby tego surowca wystarczą jeszcze na ok. 70 lat. A to oznacza jeszcze intensywniejsze poszukiwania lub zmianę myślenia o tym surowcu, co już się dzieje w niektórych gałęziach przemysłu, choćby motoryzacyjnym. Masowe wydobycie ropy naftowej dodatkowo niesie za sobą niebezpieczeństwo skażenia środowiska, które najbardziej realne jest w dwóch sytuacjach: w trakcie poszukiwań i eksploracji oraz w trakcie transportu. Awarie głowic przeciwerupcyjnych są stosunkowo rzadkie, natomiast najsłabszą stroną eksploatacji jest transport i wielkie katastrofy do jakich dochodzi w transporcie morskim, podczas rejsów tankowców.
